داروهای مضر برای کبد کدامند؟

داروهای شیمیایی همواره دارای عوارض جانبی هستند. شما نمی توانید دارویی شیمیایی پیدا کنید که در کنار فع یک مشکل، چندین مشکل دیگر را ایجاد نکند. برخی از این مشکلات ممکن است سریع بروز پیدا کنند و برخی ممکن است ماه ها یا سال ها بعد خود را نشان دهند. یکی از عوارض جانبی بسیار بد داروهای شیمیایی، اثرگذاری آن ها روی کبد است. مسمومیت های دارویی و یا حتی استفاده بی رویه از داروها می تواند اثرات مخربی روی عملکرد کبد بگذارد. در بسیاری از مواقع ممکن است باعث کبد چرب یا سیروز کبدی شود.

یکی از دلایلی که بیان می شود به جای داروهای شیمیایی از داروهای گیاهی و طبیعی استفاده کنید، همین موضوع است. اگر از داروهای شیمیایی استفاده نکنید یا به صورت بی رویه استفاده نکنید، احتمال بیماری های کبدی به شدت کاهش پیدا می کند. استفاده از داروهای مختلف شیمیایی آن هم بدون تجویز پزشک و به صورت خودسرانه، قطعا در بلند مدت باعث بروز آسیب های کبدی می شود. این یک موضوع حتمی است؛ پس آن را جدی بگیرید.

البته این بدان معدنی نیست که داروهای شیمیایی را که پزشک تجویز کرده به دلیل ترس از عوارزض جانبی بر روی کبد کنار بگذارید. منظور این است که تا جای ممکن به سمت داروهای شیمیایی نروید. هرچند در بسیاری از موارد چاره ای جز مصرف داروهای شیمیایی نیست. در چنین مواقعی حتما زیر نظر پزشک متخصص اقدام به مصرف دارو کنید.

در هر صورت بهتر است اطلاعاتی در مورد داروهای شیمیایی مضر برای کبد داشته باشید. چراکه خواه ناخواه دنیای امروز پرشده از مصرف داروهای شیمیایی و از ان راه چاره ای هم نیست.

علائم مصرف بی رویه دارو بر روی کبد

معمولا نخستین علائم مسمومیت کبد به سبب مصرف این داروها خود را بعد از 24 ساعت نشان می‌دهد؛ مانند حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی و دل‌درد. بعد از سه روز علائم دیگری مانند خستگی، زردی پوست، دردهای میگرنی، مشکلات گوارشی، ضایعات پوستی نیز به علائم ابتدایی اضافه می‌شود. توصیه اکید می‌شود که با بروز این علائم حتما با اورژانس تماس بگیرید و به بیمارستان مراجعه کنید.

علاوه بر علائمی که به صورت آنی و پس از ۲۴ ساعت از گذشت مسمومیت کبدی ظاهر می شود، بسیاری از علائم در بلند مدت بر روی فرد اثر میگذارد. از مهمترین عوارض جانبی داروهای شیمیایی بر روی کبد، ابتلای فرد به بیماری های کبدی مثل کبد چرب، یرقان و... است. شما با مصرف داروهای شیمیایی ممکن است به صورت آنی بیماری خود را تسکین بخشید؛ اما در بلند مدت دچار بیماری هایی می‌شوید که درمان آنها بسیار سخت تر است آن چیزی است که به خاطر رفع آن خودسرانه از دارو استفاده کرده اید.

بیشتر در مورد کبد چرب بخوانید:

درمان کبد چرب و پیشگیری از آن با چند روش جدید و منحصر به فرد

علائم سیروز کبد چیست؟

درمان بیماری سیروز کبدی با پزشکی نوین!!

کبد چرب چیست؟

نقش ورزش در درمان کبد چرب

درمانی بدون عارضه برای کبد چرب با گرده گل

درمان کبد چرب به روش خانگی با بره موم

علائم دیگر نیز برای مسمومیت کبدی یا اختلال در کبد انسان توسط دارو وجود دارد. برخی از این علائم با علامت های دیگر بیماری ها به ویژه بیماری هایی که در آن فرد دچار مسمومیت میشود یکسان است. در چنین شرایطی شما باید بیماری را جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنید تا برای رفع مسمومیت ایجاد شده در ناحیه کبد اقدام کند.

در چنین مواردی بیماران چه اقدامی باید انجام دهند؟

توصیه می‌کنیم با مشاهده علائم ذکر شده مشکل را با پزشک معالج در میان بگذارید. در اغلب موارد این مشکل چند هفته بعد از از قطع دارو درمان می‌شود. با این حال باید این مشکل را جدی بگیرید و با پزشک خود به صورت کامل مشورت کنید.

در طول دوره درمان نباید مواد خوراکی خودسرانه مصرف کنید. سعی کنید تمامی داروها و خوراکی ها زیر نظر پزشک معالج باشد. همچنین فعالیت های ورزشی را زیر نظر پزشک انجام دهید.

کدام یک از داروهایی که معمولا مردم زیاد مصرف می‌کنند به کبد آسیب می‌رسانند؟

معمولا همه داروها عوارض جانبی خاص خود را دارند و به اعضای مختلف بدن آسیب می‌رسانند که کبد نیز از این امر مستثنی نیست. در این میان می‌توان به داروهای ضددرد و تب‌بر اشاره کرد که مردم خودسرانه مصرف می‌کنند. باید گفت که مصرف بی‌رویه استامینوفن یا داروی پاراستامول (دولیپران، افرالگان) ممکن است به بروز نارسایی کبدی منجر شود. مولکول پاراستامول بعد از هضم شدن، در کبد به متابولیت سمی تبدیل می‌شود که دریافت روزانه بالای 4 گرم از این ترکیب باعث آسیب به سلول‌های کبدی می‌شود.

معمولا مردم خودسرانه و بدون رعایت شیوه و میزان صحیح مصرف، استامینوفن را به‌عنوان مسکن و تب‌بر استفاده می‌کنند. حدود 450 داروی حاوی پاراستامول وجود دارد که مردم بدون‌تجویز پزشک و نا‌آگاهی از عوارض احتمالی به سراغ آنها می‌روند که متأسفانه مصرف آنها ممکن است به آسیب‌های کبدی منجر شود.

به طور کلی اهمیت دارد که در مصرف داروهای مسکن کاملاً زیر نظر پزشک رفتار شود. این موضوع مهمی است که متاسفانه توسط بسیاری از مردم رعایت نمی شود و در آینده عوارض جانبی فراوانی را برای این افراد به همراه دارد. دقت داشته باشید که حتی معتبرترین دارو های شیمیایی مسکن یا غیر مسکن ممکن است اثرات مخربی بر روی کبد شما داشته باشند؛ پس به هیچ وجه بدون تجویز پزشک آن را مصرف نکنید

شاید بهتر باشد به جای اینکه دنبال دارو هایی باشیم که احتمالاً می توانند اثرات منفی بر روی کبد بگذارند، به سراغ داروهای برویم که طبیعی هستند و به صورت قطعی احتمال کمی برای اثر گذاری منفی بر روی کبد دارد. جالب است که چنین داروهایی نه تنها به کبد آسیب نمی رسانند بلکه می توانند به تقویت کبد نیز کمک کرده و بیماری های مرتبط با کبد را نیز درمان نمایند.

آیا آنتی‌بیوتیک‌ها نیز باعث بروز مشکلات کبدی می‌شوند؟

متاسفانه همه آنتی‌بیوتیک‌ها باعث بروز آسیب‌هایی در کبد می‌شوند. معروف‌ترین این داروها که در بین مردم مانند نقل و نبات مصرف می‌شود آموکسی کلاو (اگمنتین) است که در هر دوزی ممکن است باعث بروز اختلالات در کبد شود.

یک باور غلط در بین بسیاری از مردم وجود دارد و آن این است که آنتی بیوتیک ها هیچ گونه عوارض جانبی برای بدن انسان به همراه ندارند. برخی از افراد هم کم می کنند عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها آنقدر محدود است که مشکل خاصی برای بدن انسان به همراه نخواهد داشت. این در حالی است که یکی از مهمترین عوارض جانبی انواع آنتی بیوتیک تاثیرگذاری منفی بر روی کبد انسان است. این تاثیر گذاری ممکن است به صورت آنی اتفاق نیافتد و در طول زمان کبد را دچار بیماری های مختلف و نارسایی کبدی کند.

مصرف داروهای ضدالتهاب، مانند ادویل یا همان ایبوپروفن هم به کبد آسیب می‌رساند؟

ایبوپروفن یا همان ادویل جزو داروهای ضدالتهابی است که مردم برای تسکین درد بخصوص سردرد و... استفاده می‌کنند. علاوه بر ایبوپروفن، دیکلوفناک و ایندومتاسین نیز جزو داروهای پرمصرف محسوب می‌شوند که متاسفانه این داروها نیز ممکن است باعث بروز مشکلات کبدی شوند. بیشترین مشکل در بین این داروهای ضدالتهاب و مسکن را ایبوپروفن ایجاد می‌کند. اگر چند روز یا چند هفته بعد از اولین مصرف این دارو علائمی مانند زردی صورت، بی‌اشتهایی یا لاغری در خود دیدید حتما به پزشک مراجعه کنید. آسیبی که این داروها به کبد می‌زنند جدی‌تر از آنتی‌بیوتیک‌هاست. معمولا درمان مشکلات کبدی حاصل از مصرف ایبوپروفن به‌طور کامل امکان‌پذیر است، اما در موارد نادری نارسایی کبدی و حتی مرگ مشاهده شده است.

به غیر از مواردی که اشاره شد چه داروهای دیگری کبد را در معرض آسیب قرار می‌دهند؟

تقریبا تمام داروهای رتروویرال (ضدویروس) که برای مقابله با اچ‌آی‌وی تجویز می‌شوند، روی کبد عوارض جانبی ایجاد می‌کنند؛ اما در این بین داروهایی مانند نویراپین، دیدانوزین و زیدوودین بیشترین آسیب را به کبد وارد می‌کند.

سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر فردی دچار بیماری های شبیه به ایدز شد، به هیچ وجه نباید چنین داروهایی را مصرف کند؟ پاسخ واضح هست.فردی که دچار بیماری های ویروسی مثل ایدز میشود باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کند. کاری که باید انجام شود تا عوارض جانبی آن بر روی کبد به کمترین میزان خود برسد این است که از مواد طبیعی و برخی داروهای گیاهی به منظور کاهش اثرات داروهای شیمیایی بر روی کبد استفاده شود. فردی که به بیماری های ویروسی مبتلا شده و مجبور به مصرف داروهای آنتی ویروس است حتماً باید مصرف مواد داروی طبیعی مثل بره موم را جدی بگیرد تا بتواند بدون کمترین مشکل بر بیماری ویروسی خود غلبه کند

علاوه بر اینها، داروهای قلب (مانند آمیودارون، داروهای مهارکننده کانال کلسیم و کینیدین)، داروهای درمان‌کننده سرطان (مانند اوگزالی پلاتین، تاموکسیفن)، داروهای ضدقارچ (مانند تربینافین)، داروهای ضدآکنه (مانند ایزوترتینوئین)، داروهای ضدتیروئید (مانند پروپیل تیوراسیل)، داروهای مربوط به آسم (مانند ملوکاست یا مونته لوکاست)، داروهای ضدافسردگی (مانند دولوکستین و تیانپتین) و داروهای ضدصرع (مانند کاربامازپین و فنوباربیتال) نیز باعث بروز مشکلات کبدی می‌شوند.

همانطور که میبینید بسیاری از بیماران مجبور به مصرف داروهایی هستند که بر روی کبد اثرات بسیار منفی میگذارد. بسیاری از این داروها در طول زمان کبد را چرب کرده و آن را به سمت سیروز کبدی به پیش می برد. به ویژه اگر فرد از قبل دچار بیماری‌های کبدی مثل کبد چرب گرید ۲ بوده باشد احتمال اینکه با مصرف چنین داروهایی دچار سیروز کبدی شود بسیار زیاد است.

چاره کار این است که در کنار مصرف داروهای شیمیایی از مواد طبیعی استفاده شود تا عوارض این دارو ها به حداقل ممکن برسد. عدم توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی که مجبور به مصرف آن‌ها هستیم و پزشک آن را تجویز کرده است می تواند عواقب جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. اگر پزشک شما توصیه می کند تا یک داروی شیمیایی که می تواند به کبد آسیب برساند را مصرف کنید، حتما این کار را انجام دهید؛ اما تلاش کنید تا با داروهای گیاهی عوارضش را خنثی نمایید.

آیا آماری از آسیب‌های کبدی ناشی از مصرف دارو در ایران وجود دارد؟

متاسفانه آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد. اما مصرف خودسرانه و غیرمنطقی هر نوع داروی شیمیایی و گیاهی ممکن است عارضه کبدی ایجاد کند. یک هشدار جدی به ورزشکاران پرورش اندام این که حواس‌شان به داروهایی که در باشگاه‌های ورزشی مصرف می‌کنند، باشد. این خطر در خصوص داروهایی که برخی از دانشجویان در شب‌های امتحان برای بیدار ماندن مصرف می‌کنند و همچنین داروهای ضدبارداری و انواع داروهای گیاهی که با ادعای بی‌عارضگی مصرف می‌شوند نیز وجود دارد.

توصیه هایی برای مصرف‌کننده‌های این داروها برای آسیب کمتر به کبد

اولین توصیه این است که بدون‌تجویز پزشک دارو مصرف نکنند. اگر با هر نوع بیماری یا مشکل کبدی مواجه هستند، حتما به پزشک خود اطلاع دهند. بدون مشورت با پزشک معالج خود میزان دارو را بیشتر و مدت مصرف آن را تمدید نکنند. برای رفع نگرانی از بروز هر نوع عارضه کبدی بعد از مصرف برخی از این داروها بهتر است آزمایش‌های دوره‌ای کبد بدهند. بروز هر گونه عارضه‌ای را به پزشک خود اطلاع دهند و در صورت مشاهده عوارض و نشانه‌هایی که ذکر شد هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.

مهمترین توصیه این است که به دنبال جایگزین های طبیعی و گیاهی این داروها باشند. داروهای شیمیایی به سادگی منجر به از بین رفتن کبد می شوند. پس چه بهتر که این داروها حذف شوند یا کمتر استفاده شوند. برای مثال به جای داروهای آرامبخش می توان از شربت عسل استفاده کرد. یا می توانید از دمنوش هایی مثل گل گاوزبان استفاده کنید. حتی مصرف ژل رویال نیز برای رفع بسیاری از مشکلات موثر هستند. برای مشکلات دیگر نیز می تواند داروهایی در کنار داروهای شیمیایی استفاده شود تا مصرف آن ها به حداقل برسد.

به طورکلی یافتن جایگزین برای داروهای شیمیایی یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از بروز مشکلات کبدی در بدن انسان است. با این حال نمی توانیم همیشه به سمت حذف داروهای شیمیایی و استفاده از جایگزین های طبیعی آن برویم. در چنین شرایطی بهترین گزینه استفاده از مکمل های گیاهی، مواد طبیعی درمانی و داروهای طب سنتی به منظور کاهش علائم و عوارض داروهای شیمیایی است.

در بسیاری از مواردی که در بالا ذکر شد جایگزین های طبیعی فوق العاده عالی برای مقابله با بیماری وجود دارد. برای مثال بره موم یا پروپولیس از مواد طبیعی است که می‌تواند اثرات فوق‌العاده‌ای بر روی انواع بیماری ها داشته باشد که در مجامع علمی نیز خواص این ماده طبیعی به اثبات رسیده است. سعی کنید به جای اینکه به سراغ داروهای شیمیایی بروید از چنین مواد طبیعی استفاده کنید تا کمتر شاهد عوارض جانبی داروها بر روی کبد خود باشید

تقویت کبد با پرهیزات غذایی و مصرف مواد خوراکی سالم نیز یکی از توصیه های مهم برای افرادی که مجبور به مصرف داروهای شیمیایی هستند. اگر بتوانید سبک زندگی و سبک خوراکی های خود را سالم تر کنید احتمالاً با عوارض کمتری از داروهای شیمیایی مواجه خواهید بود. اضافه کردن ورزش و تحرکات بدنی نیز می تواند عاملی برای مقابله با عوارض جانبی داروهای شیمیایی بر روی کبد انسان باشد.